Yazarlık: Yazma ve Silmenin Arasındaki Gerilimde Yürümek
Yazmak kadar silmeyi de bilmek gerek.
Neden böyle bir cümleyle başladım derseniz…
Bir metin yazdığınızda, onunla güçlü bir bağ kurarsınız. Cümlelerinizi özenle seçer, en iyi şekilde ifade etmek istersiniz. Ama bazen, yazdıklarınızın içinde kaybolabilir, fazlalıkları-eksiklikleri fark edemeyebilirsiniz. İşte tam da bu yüzden, bir editör yazılarınız için büyük bir fark yaratır.
Bazı fikirleri inatla yazmayı sürdürürüz. Cümleler sıra sıra dizilirken anlamlı bir metin oluşturmaya çalışırız. Eğer ilham geldiyse ve gerçekten yazmaya değer birkaç cümle kurabildiysek sonraki aşama o cümleleri geliştirebilecek diğer cümlelerin peşinde koşmaktır.
Terziler için kullanılan bir tabir vardır: Altın makas. Aynı tabir yönetmenler, yazarlar ya da editörler için de kullanılır. Belki de en zoru inanılmaz bütçeler ayırıp devasa bir sahneyi sırf uymadığı için çöpe atan yönetmenin dramıdır. Bizler en azından kağıtlarımızı buruşturup atıyoruz ya da klavyelerimizde seri olarak sil tuşuna basıyoruz.
Bir fikir, en başta bir gerilimdir. Olacak mı olmayacak mı, yazmaya değer mi değmez mi? İnsanlar okur mu okumaz mı?
Bizler biliriz ki yazdıklarımızı ilk başta kendimiz için kelimelere dökme ihtiyacında oluruz. Sevdiğim bir metafordur: Lambadan cini çıkarmak isteriz. Ancak yaratıcılık isteyen her üretim bir basınç yaratır, iyi haberse bu basınç bir şekilde çıkacaktır.
Yazar, bir gerilimin eşliğinde yürüyendir. Bu gerilim gereklidir, savuşturulmaya çalışılmamalıdır. Uyanık tutar, nelerin saklanıp korunması nelerin ise yokluğa emanet edileceğine dair uyanıklığı sağlar. Aynı zamanda yaratıcıdır.
Kime ait olduğunu hatırlamadığım ama bana müthiş ilham veren bir cümle: “Yaratıcılık yerde bulduğunuz bir düğmeye uygun elbise dikmektir.” Bazen elimizde çok minik kırıntılar vardır, onları tutuşturmak için masaya oturur ve deneriz. Bir düğme için oluşturmaya çalıştıklarımıza bakarız, çok emek verdiysek de vazgeçmek istemeyiz.
Peki yazmak kadak silmek neden bu kadar önemli?
Tekrara düşerseniz silmelisiniz.
Anlamsız cümleler yazdıysanız silmelisiniz.
Klişe haline gelmiş cümleleri silmelisiniz.
Anlatımınız uzadıysa, odak noktanız kaybolduysa silmelisiniz.
Bazen hiçbir sebep yokken de silmeli ve yeniden yazmalısınız, keşfetmek için.
Yeniden yazmak, kurduğunuz cümleleri daha iyi şekilde ifade etme olanaklarını araştırmaktır. Yazmak aslında aramaktır ama ne aradığınızı bilmeden bunu yapmaktır. Editör sadece eksik olanı değil fazla olanı da görür. Bazen eksiltmek bir metin için çok daha fazla gereklidir.
